ЕУ: Хрватска ги исполни условите за Шенген

Земјите-членки на ЕУ се согласија за текстот на заклучоците со кои се потврдува дека Хрватска ги исполнува сите услови за спроведување на правото на Шенген, што го отвора патот за конечна одлука за влез во зоната без контроли на внатрешните граници на Унијата.

Договорениот текст на заклучоците беше формално усвоен од министрите за внатрешни работи на земјите-членки без дискусија.

Вчера на состанокот на Комитетот на постојаните претставници, Холандија и Шведска имаа процедурални резерви бидејќи нивните претставници чекаа консултации со соодветните комисии во нивните парламенти, а заклучоците не можеа да се донесат без согласност на сите членови. Зеленото светло пристигна денеска, кога министрите за внатрешни работи се собраа во Брисел и официјално да го потврдат.

„Хрватска ги исполни сите неопходни услови за имплементација на сите делови од шенгенското право“, се вели во текстот на договорените заклучоци. Ова создаде предуслови Советот да донесе одлука во согласност со член 4 (2) од Договорот за пристапување на Хрватска, кој дозволува укинување на контролите на внатрешните граници.

„Во поглед на пристапувањето на Хрватска во Шенген, змјата е повикана да продолжи доследно да ги спроведува правата и обврските“, се вели во заклучоците.

Овие заклучоци се процедурално неопходен услов за донесување одлука за влез во Шенген зоната и отстранување на граничните контроли на хрватската копнена граница со Словенија и Унгарија, како и на аеродромите и поморските пристаништа.

Конечната одлука за пристапување во Шенген би можела да биде донесена за околу шест месеци за време на француското претседателство, а потребна е согласност од сите земји од Шенген. Советот треба да побара и мислење од Европскиот парламент, што може, но и не мора да го следи.

Усвоените заклучоци не значат дека одлуката за влез во Шенген е загарантирана бидејќи се одлучува едногласно и не може да се исклучи можноста дека некоја од членките ќе ја блокира одлуката. Заклучоците за шенгенската подготвеност за Бугарија и Романија беа донесени уште во 2011 година, а двете земји се’ уште се надвор од Шенген зоната.

Во самиот текст се наведува дека усвоените заклучоци ги исполнуваат предусловите Советот да може последователно да одлучи дека сите делови од шенгенското право се применуваат во Хрватска.

„Советот може да започне со работа на нацрт-одлуката со цел да се проследи до Европскиот парламент на консултации што е можно поскоро“, се вели во заклучоците.

Пристапот до Шенген бара темелни евалуации за да се процени дали земјата може да преземе одговорност за контрола на надворешните граници во име на други земји, ефективно да соработува со полициските власти на земји-членки на Шенген, со цел да се одржи високо ниво на безбедност по укинувањето на гранични контроли.

На 6 март 2015 година, Хрватска испрати писмо во кое се наведува дека е подготвена да започне со евалуации. Процесот на евалуација започна во јуни 2016 година и беше завршен во мај 2019 година, а Европската комисија на 22 октомври 2019 година потврди дека Хрватска ги исполнува сите технички услови за пристапување во Шенген.

Постапката ја спроведоа тимови експерти од Европската комисија и земјите-членки, кои по извршените инспекции напишаа низа извештаи и препораки за исправање на констатираните недостатоци. Следејќи ги овие препораки, Хрватска разви акциони планови за справување со овие недостатоци. Последниот акционен план за областа на управувањето со надворешните граници беше завршен во февруари 2021 година.

Хрватска го помина најсеопфатниот и детален процес на проценка на нејзината подготвеност за членство во Шенген зоната, со кој досега не се сретнала ниту една земја-членка на ЕУ. Исполни 281 препорака во осум области на правото на Шенген, од кои 145 препораки се однесуваат само на областа на контролата на надворешните граници.

Со помош на ЕУ, Хрватска вложи значителни средства во заштитата на границата, која ја чуваат шест и пол илјади полицајци. Долго време е под голем притисок од мигрантите кои се обидуваат да влезат на територијата на ЕУ. Хрватската гранична полиција е обвинета од медиумите и невладините организации за насилно враќање и нехумано постапување со илегалните мигранти.